Wojna w zakamarkach pamięci
Czytam „Paryską córkę” i w pamięci odżywają wojenne epizody. Myślę sobie, to ostatnia chwila dla mojego pokolenia, żeby utrwalić to, co zachowało się w pamięci dziecka. Sprzyja temu lektura tej powieści, która uznawana jest za jedną z bestsellerowych pozycji autorki, mieszkającej na Florydzie. To młoda pisarka, toteż trudno uwierzyć, że sięga do zasobów własnej pamięci, ale za to należy ją podziwiać, z jaką skrupulatnością odtwarza czas wojny, która dotarła do Paryża. Bohaterki tej powieści, zrządzeniem losu przebywające w stolicy Francji, spotkają się przypadkowo i zaczynają się przyjaźnić. Elise ma jedną córkę i męża artystę, który nie dostrzega i nie docenia talentu własnej żony. On jest komunistą, wiadomo, że zdekonspirowanie jego przynależności ideowej stanowi zagrożenie dla wolności i życia. W końcu spotyka go taki los, a zagrożenie obejmuje też żonę i córkę. Elise zostawia córkę u przyjaciół, a sama chroni się na południu Francji. Tutaj wspomaga ludzi, ukrywających żydowskie rodziny.
Nie zastaje córki u przyjaciół, kiedy Paryż zostaje wyzwolony. Bomba zrzucona przez aliantów ominęła ważną strategicznie fabrykę, uśmiercając rodzinę, która miała ocalić córkę Elisy. Jedna i druga przyjaciółka, choć w innym czasie, wyjeżdżają do Ameryki. Juliette, która miała ocalić córkę przyjaciółki, obwinia ją za śmierć męża i synków. Uważa, że on ratując przygarniętą dziewczynkę, naraził siebie i dzieci. Elisa odnajduje miejsce pobytu Juliette, wysyła jej wielokrotnie listy, ale nie otrzymuje odpowiedzi. Wypływa więc statkiem do USA i sytuacja się wyjaśnia. Była przyjaciółka, która poślubiła zamożnego wdowca, pielęgnuje swoją nienawiść. Mąż próbuje to zrozumieć. Finansuje jej odtworzenie w każdym szczególe księgarnię, którą Juliette posiadała w Paryżu.
Powieść, którą gorąco polecam, ma fascynującą fabułę, traktuje o miłości i nienawiści, pokazuje, jak krucha może okazać się przyjaźń i jak trudne do spełnienia składane obietnice. Nie wyjawiam, czy nastąpi pojednanie obu kobiet, gdyż wskazanie finału odebrałoby czytelnikom radość, jaką daje wyjawienie sekretu głównych wątków.
Kristin Harmel „Paryska córka”, z angielskiego przełożyły Alina Jakubowska i Elżbieta Kulicka, wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2024.
