Na
rynku w Jeleniej Górze stoi fontanna Neptuna. Od dzieciństwa
lubiłem chodzić na rynek i przy fontannie marzyć o dalekich
rejsach na polskich statkach.
Moje
marzenie się spełniło i zostałem marynarzem.
Jako
pływający w PLO marynarz i jeleniogórzanin od urodzenia, spotkałem
się z wieloma statkami posiadającymi nazwy związane z regionem
Sudetów.
Oczywistym
więc było, że zainteresowałem się tym tematem i śledziłem losy
tych statków, a w szczególności M/S „Jelenia Góra”.
Jesienią
1977 roku zostałem zaokrętowany na M/S „Jelenia Góra”, ale nie
dane mi było na nim popłynąć, ponieważ na korytarzu biura PLO
spotkałem kolegę również z Jeleniej Góry, który był
zaangażowany w patronat naszego miasta nad tym statkiem i oddałem
mu miejsce.
Okazało
się, że nastąpił zły okres dla reputacji statku, gdyż w krótkim
czasie na zginęło nim dwóch kapitanów. Niektórzy dziennikarze
próbowali z tego zrobić aferę kryminalną, posądzając marynarzy
o dokonanie zabójstwa kapitanów, mimo że bardzo długie śledztwo
wykazało, że to po prostu były wypadki. Mimo tego część
marynarzy na jakiś czas zostało aresztowanych i spędziło w
więzieniach po kilka miesięcy. Część z nich wróciła na morze,
a część zrezygnowała z pracy na morzu. Jednak do M/S „Jelenia
Góra” niesłusznie przylgnęła opinia „pechowego statku”.
Dwa
inne statki również spotkał tragiczny los. Pierwszym z nich była
„Kudowa Zdrój”: statek z tak zwanej serii „Zdrojów”, które
zostały zbudowane w Rumunii w stoczni w Turnu Severin.
Miały
one kłopoty ze statecznością i w warunkach sztormowych osiągały
duże przechyły boczne, które mogły doprowadzić do utraty
stateczności i utonięcia statku. Taki los spotkał dwa z nich:
„Busko Zdrój” oraz „Kudowa Zdrój”.
„Kudowa Zdrój”
zatonęła 21 sierpnia 1983 w sztormie koło Balearów na Morzu
Śródziemnym. Zginęło 20 osób załogi, 8 osób uratowano.
Tragiczniejszy
los spotkał tankowiec m/t „Karkonosze”’ późniejszy „Athenian
Venture”. PŻM sprzedała ten zbiornikowiec greckiemu armatorowi,
który zatrudnił na statku polską załogę. 22 kwietnia 1988 roku
na Północnym Atlantyku doszło do pożaru ładunku benzyny, w
wyniku którego statek przełamał się na pół. Część dziobowa
zatonęła natychmiast, a część rufowa po wypaleniu się dryfowała
jeszcze po Atlantyku jeszcze trzy tygodnie i, podczas holowania do
portu w Vigo w Hiszpanii, zatonęła. Zginęło
24 członków załogi oraz 5 żon, które płynęły z mężami w
rejsie.
Po
zakończeniu wojny sukcesywnie oczyszczano koryto Odry i remontowano
wydobyte jednostki. Znalazły się wśród nich widoczne na
zdjęciach: bocznokołowce i tylnokołowce pracujące jako holowniki:
„Opole”, „Dolny Śląsk”, „Śląsk”, „Karkonosze”;
statki pasażerskie boczno kołowe: „Lenino”, „Zbigniew”,
„Chodkiewicz” oraz jednostki robocze takie jak np. pływający
dźwig „Wróblin”.
Tę
wzmiankę
o statkach z regionu Sudetów
znalazłem
na
stronie: Załogi, barki i holowniki - Żegluga śródlądowa na
Wrocławskim Węźle Wodnym.
Fotopolska;
Holownik „Karkonosze” we Wrocławskim Porcie Miejskim. Autor M.
Wróblewski, 1957 r.
Niestety
stateczku „Dolny Śląsk” nie znalazłem.
W
latach 1969-1970 nastąpiła reorganizacja floty nastąpiła wymiana
statków na linii PŻM – PLO wraz załogami. Po cichu w środowisku
marynarskim mówiono na nie „kradzione statki”.
Dlatego
podaję w moim zestawieniu nazwę statku i jego typ, armatora,
miejsce budowy i lata, w których statek był eksploatowany w
polskiej flocie oraz tonaż DWT (ang. Deadweight – nośność
całkowita – tony metryczne).
-
– m/t „Sudety”/ zbiornikowiec /PŻM/Triest 1954/1970-1973/ 20387 DWT
-
– m/s „Sudety”/masowiec / PŻM/ Japonia 2013 (w eksploatacji) 82138 DWT
-
– m/t „Karkonosze” / zbiornikowiec/ PŻM /Szwecja 1974-1983 / 31016 DWT
-
– m/s „Bolesławiec” / drobnicowiec/ PŻM / Glasgow 1979-2002 / 4309 DWT
-
– m/s „Nysa” / drobnicowiec / PŻM/ Gdańsk 1951-1965 / 695 DWT
-
– m/s Jelenia Góra/drobnicowiec/PŻM-PLO/Varna 1667-1985 / 3417 DWT
-
– m/s „Cieplice Zdrój”/drobnicowiec/PŻM-PLO/Rumunia 1973-1986/ 1909 DWT
-
– m/s „Duszniki Zdrój” / drobnicowiec/PŻM-PLO/Rumunia 1971-1986/ 1439 DWT
-
– m/s „Kudowa Zdrój” / drobnicowiec/ PLO/Rumunia 1976-1983/ 1450 DWT
-
– m/s „Świeradów Zdrój”/drobnicowiec/PLO/Rumunia 1971-1986 /1920 DWT
-
– m/s „Karpacz” / drobnicowiec / PLO / Rumunia 1971-1986 / 1919 DWT
-
– m/s „Polanica” / drobnicowiec / PŻM-PLO/ Szczecin 1958-1983 / 5150 DWT
-
– m/s „Świdnica”/ drobnicowiec / PŻM-PLO / Szczecin 1962-1981/ 5382 DWT
Były
jeszcze trzy małe zbiornikowce zaopatrujące w paliwo statki
cumujące w polskich portach – eksploatowane przez CPN (Centrala
Produktów Naftowych).
Budowane
w Gdańsku w stoczni „Wisła” oraz we Wrocławskiej Stoczni
Rzecznej. Można je było spotkać również w portach niemieckich –
Kiel, Rostock, Stralsund, Wismar. Znana jest data budowy. Nie znam
dalszych ich losów. Widywałem je jeszcze pod koniec lat 80-tych.
-
– m/t „Śnieżka” / zbiornikowiec / CPN / Gdańsk 1969 / 696 DWT
-
– m/t „Szrenica” / zbiornikowiec / CPN / Wrocław 1975 / 419 DWT
-
– m/t „Lubań” / zbiornikowiec / CPN / Wrocław 1976 DWT
Nieco
więcej danych technicznych na temat statków PLO i PŻM oraz zdjęcia
można znaleźć w Internecie wpisując w wyszukiwarkę: PŻM
archiwum floty i PLO archiwum floty.
Ryszard
Bilski
